Nghê hay hay Toan Nghê, Ông Nghê là một loài linh vật có từ ngàn xưa trong văn hóa dân tộc Việt Nam ta với hình dáng thân chó, đầu kỳ lân và móng vuốt sắc nhọn. Nghê thường được đặt ở cổng đình chùa, đền, miếu, cổng làng và đôi khi là cả cổng nhà của các hộ gia đình khá giả với ý nghĩa bảo vệ dân làng, gia chủ khỏi những kẻ gian, tà ma, ác quỷ.
Sở dĩ nghê mang đặc trưng của người Việt vì nó được hình tượng lên từ hình tượng loài chó, đây là loài vật rất thân thuộc với người nông dân Việt Nam kia xưa, hầu như mỗi nhà ít nhất cũng sẽ nuôi một con để canh giữ nhà cửa.
Nghê có nguồn gốc là Kỳ Lân ( dựa trên hình tượng loài Sư Tử) được du nhập từ Trung Quốc nhập vào Việt Nam khi xưa, nhưng sau khi đến Việt Nam thì đân ta đã Việt Hóa thành linh thú Nghê với hình dáng dựa trên loài chó như ngày nay, nghê là linh vật sánh ngang với Tứ linh (Long, Lân, Quy, Phụng) trong thần thoại.
Con nghê Việt mang hơi hửng của Ấn Độ giáo nên so về tương đồng thì sẽ giống với linh vật sư tử của Lào và Thái nhưng với sư tử Trung Quốc thì khác khác xa. Sư tử Trung Quốc theo hướng mãnh thú, dã thú; nghê thì có yếu tố linh thú, có sự linh thiêng. Nghê không chỉ phổ biến ở các làng quê đồng bằng bắc bộ mà còn được gặp nhiều ở quần thể kiến trúc cung đình Huế.
Bá Hạ
Còn được gọi là Bí Hí hay Thạch Long Quy, hình dáng như con rùa, đầu rồng, khỏe mạnh vô song, thần lực kinh hồn, thích cõng vật nặng trên lưng, có thể cõng cả trái núi một cách nhẹ nhàng. Truyền thuyết kể rằng, thuở xa xưa, Bá Hạ thường cõng Tam sơn Ngũ nhạc trên lưng, đi đến đâu thì đều gây gió to sóng lớn, (“Tam Sơn” và “Ngũ Nhạc” theo truyền thuyết đều là những ngọn núi lớn, nơi ở của thần tiên). Hạ Vũ hàng phục Bá Hạ, dùng nó phụ giúp cho việc trị thủy của mình. Việc trị thủy xong, sợ nó lại đi lung tung gây họa, Hạ Vũ bèn làm một cái bia đá cực lớn ghi công trạng của nó, cho nó cõng. Tấm bia quá nặng khiến Bá Hạ không đi đâu được nữa. Về sau, người ta thường dùng nó làm vật trang trí chân cột, chân bia đá biểu thị ý nghĩa muốn cột và bia ấy luôn vững chắc, đồng thời cũng tượng trưng cho sự trường thọ, cát tường.
Bệ ngạn
Bệ Ngạn là đứa con thứ 7 của Long Vương. Thời phong kiến, người ta thường chạm khắc hoặc vẽ hình Bệ Ngạn ở những nơi như công đường, nha môn,… với hi vọng hình dạng dữ dằn giống hổ, răng nanh dài sắc và cặp mắt đầy uy nhiêm của linh vật này răn đe được tội nhân. Bên cạnh đó, Bệ Ngạn vốn yêu thích sự công bằng, lý lẽ, lại rất trượng nghĩa nên nó càng thích hợp để xuất hiện chốn xét xử, phán án.